نقش سویا در توانمندی سازی سالمندان

انتخاب :دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) اورمیه  

 مرز سالمندی 65 سالگی است اما در ایران کسی که بالای 60 سال باشد، سالمند محسوب می‌شود. سالمندی با تغییراتی در توان فرد و حواس او همراه است. کاهش قدرت و توانایی جسمی، کاهش حس چشایی و بویایی، اختلال در سیستم ایمنی بدن و عملکرد ارگان‌ها از جمله این تغییرات است. وضعیت تغذیه سالمندان با افزایش سن ، تودة عضلانی و سوخت و ساز بدن کاهش می‌یابد و مصرف غذا کمتر می‌شود که احتمال سوء تغذیه را بیشتر می‌کند. در این میان می‌توان به تغییرات زیر اشاره کرد: آنزیم‌های گوارشی و اسید معده کاهش می‌یابد و ظرفیت هضم و جذب غذا کمتر می‌شود.ابتلا به بیماری‌های مزمن، تغییر در احساس طعم، مزه و بو، کاهش ترشح بزاق، کاهش ظرفیت هضم، عدم تحرک، واکنش متقابل غذا و داروهای مصرفی، نگرانی‌های روحی و تنهایی همگی می‌توانند منجر به کاهش اشتها شوند. کاهش قدرت خرید، دشواری تهیة مواد غذایی از بازار و نداشتن مهارت کافی برای پختن غذا میتواند منجر به کاهش غذای دریافتی گردد. مشکلات دندانی باعث می شود که غذاهای نرم انتخاب شده و برخی از مواد غذایی مورد نیاز بدن، مانند سبزی‌ها و میوه‌های خام از غذای روزانه حذف شوند. تقویت حافظه در سالمندی •تمرکز کنید. توجه، کلید یادگیری است بنابراین هرچقدر که بیشتر تمرکز و توجه تان را بر موضوعی معطوف کنید، آن را با جزئیات بیشتری به خاطر می‌سپارید و نیز بهتر به یاد خواهید آورد.•طبقه بندی کنید. هر از چندی به خاطرات خود مراجعه و سعی نمایید آنها را در قالب‌های مشخصی دسته بندی کنید.•ارتباط دهید. زمانی که می‌خواهید چیز تازه‌ای یاد بگیرید و به خاطر بسپارید، سعی کنید آن را به نوعی با خاطرات یا معلومات قبلی خود پیوند دهید.•یادداشت بردارید. از نوشتن یادداشت خجالت نکشید. فهرستی از کارهای روزانه خود تهیه کنید.•به جنگ اضطراب و افسردگی بروید. فشار روحی به هر میزانی هم که باشد، بر عملکرد ذهنی شما تاثیر منفی می‌گذارد.•بخندید. خندیدن علاوه بر تقویت روحیه و ایجاد شادی و نشاط، سبب بهبود عملکرد مغز می‌شود.•ورزش کنید. با ورزش اکسیژن بیشتری جذب می‌شود، سوخت و ساز بدن افزایش می‌یابد و جریان خون به اندام‌ها منظم‌تر و بیشتر می‌گردد. ورزش سبب کاهش میزان رسوب چربی در رگ‌ها می شود بنابراین خطر لخته شدن خون را در اندام‌ها به خصوص در مغز می‌کاهد و در نتیجه کمک می‌کند سلول های مغز عمر طولانی‌تری بیابند.•آب بنوشید. با افزایش سن احساس تشنگی تا حدی کاهش می یابد ولی این به آن معنا نیست که نیاز بدن به آب کم شده است بلکه بالعکس، بدن به آب بیشتری نیاز دارد تا سلامت اندام‌های خود را حفظ کند. مراقب باشید که تنها بر احساس عطش خود تکیه نکنید بلکه در تمام مدت روز به طور مرتب آب بنوشید. آب کافی سبب می‌شود که جریان خون با حجم مناسبی به مغز برسد و در نتیجه سلول‌های مغز، قابلیت خود را به مدت بیشتری حفظ کنند. راهکارهای تغذیه ای و شیوه زندگی-به‌طور منظم ورزش کنید. ورزش یکی از عوامل مهم برای قرار گرفتن کلسیم در داخل استخوان و محکم شدن استخوان‌ها است. پیاده‌روی ورزش مناسبی است.-همه روزه مواد غذایی حاوی کلسیم، به خصوص لبنیات پاستوریزه کم‌چربی مصرف کنید. درگروه لبنیات شیر، ماست، پنیر و کشک از منابع خوب کلسیم هستند (به یاد داشته باشیدکه اضافه کردن چای، پودر نسکافه، پودر کاکائو و قهوه به شیر، از جذب شدن کلسیم جلوگیری می‌کند).-شربت‌های کاهنده اسید معده نمی‌گذارند کلسیم غذا جذب شود. بنابراین از مصرف خودسرانه و غیر ضروری آنها خودداری کنید و فقط با تجویز پزشک مصرف نمایید. -نوشابه‌های گازدار جلوی جذب کلسیم غذا را می‌گیرند. تا حد امکان نوشابه های گازدار را کمتر مصرف کنید.-استعمال دخانیات و مصرف الکل برای همه، درهرسنی و هر شرایطی ضرر دارد. ازمصرف آنها جداً خودداری کنید.-ویتامین د با افزایش جذب کلسیم در روده‌ها از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. برای تامین آن هر روز در مقابل نور مستقیم خورشید قرار بگیرید (تابش نور خورشید از پشت شیشه تاثیر ندارد).-پروتئین سویا می‌تواند با کاهش کلسترول بد و تری گلسیرید از بیماری قلبی‌ـ‌عروقی جلوگیری کند.-مصرف محصولات سویا را در برنامه غذایی خود قرار دهید زیرا ایزوفلاوون‌های (فیتواستروژن) سویا به واسطه‌ تاثیری که روی کلسیم دارند از توده استخوانی محافظت می‌کنند (فیتو استروژن‌ها ترکیبات گیاهی هستند که می‌توانند در بدن مشابه استروژن عمل کنند).-با توجه به ارزش غذایی سویا و فرآورده‌های آن و همچنین ارتباط آن با پوکی استخوان ،گنجاندن 2 تا 4 واحد سویا و فرآورده‌های آن در هفته در یک رژیم غذایی مفید است. 6-4 هفته پس از شروع مصرف سویا می‌توان اثر آن را مشاهده کرد (یک واحد سویا برابر با یک لیوان شیرسویا و 25 گرم برگه‌های بافت‌دار پروتئینی یا یک چهارم یک بسته 100 گرمی است).-در این دوره از زندگی پیشگیری از افزایش وزن بسیار مهم است. اکنون بیش از هر زمان دیگر باید از دریافت بیش از حد کالری اجتناب گردد. از اینرو از مصرف غذاهای بسیار چرب و شیرین بپرهیزید.-از حبوبات بیشتری استفاده نمایید زیرا این مواد سبب جذب تدریجی قند به داخل جریان خون می‌شوند و شروع گرسنگی را به تعویق می‌اندازند. این گروه سرشار از فیبر هستند و منبع خوب ویتامین و مواد معدنی از جمله اسید فولیک، ویتامین ب6 و کلسیم به حساب می‌آیند. از طرف دیگر چون حبوبات منبع پروتئینی با چربی اندک هستند، برای آن دسته از افراد سالمند مبتلا به چربی خون بالا مفید است.-مصرف سدیم (نمک) را کاهش دهید تا از کم‌آبی بدن و افزایش فشار خون جلوگیری کنید.-مصرف روغن و چربی را محدود کنید تا میزان کلسترول و سایر چربی‌های خون به حد مناسبی برسد.-برای جلوگیری از ابتلا به یبوست، از میوه‌ها و سبزی‌ها که منابع سرشار از فیبر هستند، استفاده کنید.-آهن و روی از مواد معدنی هستند که در انواع گوشت ها، تخم مرغ حبوبات ، مغزها (پسته ، بادام) ، غلات سبوس‌دار ، میوه‌های خشک (کشمش، توت خشک، برگه زردآلو) و سبزی‌های سبز تیره وجود دارند. کمبود روی موجب بی‌اشتهایی، مشکلات بینایی و کندی ترمیم زخمها می شود. این مواد غذایی ر در حد اعتدال مصرف کنید.-آهن موجود در فرآورده‌های گوشتی جذب خوبی دارد اما برای جذب بهتر آهن موجود در سایر مواد غذایی مصرف میوه و سبزی‌های سرشار از ویتامین ث (لیمو ترش، سالاد، سبزی خوردن، فلفل سبز) همراه غذا توصیه می‌شود. کمبود آهن منجر به کمخونی، احساس خستگی و ضعف می‌شود.منبع:گروه تحقیق و توسعه شرکت سویاسانتلفن

 http://www.rs272.com/

 http://foodna.ir

 http://rs1362.blogdoon.com/

 http://rs272.persianblog.ir/

 http://www.sahand272.blogfa.com/

 http://www.rs272.com/

 WEST AZERBAIJAN  URMIA--Dr.RAHMAT SOKHANI