زمان شکل گیری اضطراب امتحان :

اضطراب امتحان در سنین 12ـ10 سالگی شکل می گیرد .

در 25% از دانش آموزان اضطراب امتحان آسیب زا بوده و با افزایش سن میزان آن افزایش می یابد.

نقش جنسیت در اضطراب امتحان :

به دلیل مسایل فرهنگی و نقش های جنسیتی دختران مضطرب تر از پسران هستند ،‌زیرا اضطراب توسط دختران و زنان پذیرفته شده است . (‌کریگ و دابسون 1995).

گسترش و ثبات اضطراب امتحان :

ساراسون (1973) اعتقاد دارد،‌اضطراب حالتی است که در تعامل والدین با کودک گسترش یافته و ثبات می یابد. او ادعا می کند والدین کودکان دارای اضطراب امتحان ، علاوه بر این که نیاز به محبت و امنیت آنها رانادیده می گیرند ،‌درکمک کردن به آنها نیز کارا نیستند. این اولیا فرزندان خود را بون توجه به علایق و استعدادهای آنهابرای کسب موفقیت مورد نظر خود تحت فشار قرار می دهند. در برخی موارد والدین آرزوهای تحقق نیافته ی خود را به فرزندانشان القا می کنند.

عوامل مؤثردرمیزان اضطراب امتحان :‌

1- تنبیه کودک به واسطه ی نمره ی کم

2- انتظارات معلم              3- مهارت های تحصیلی و روش های مطالعه

4- دشواری امتحان             5- شرایط برگزاری امتحان        6- هوش    

   7- طبقه اقتصادی ،‌اجتماعی               8- انگیزه پیشرفت   

9- نوع شخصیت

عوامل بوجود آورنده ی اضطراب امتحان :

1. فردی: انتظاربیش از حد از خود/ضعف اعتماد به نفس/عدم باور مثبت نسبت به موفقیت / رقابت بیش از حد/عدم آمادگی و برنامه ریزی لازم / عدم تمرکزبر امتحان و درس خواندن /شخصیت مضطرب و کمال گرا/کم بودن انگیزه / هوش متوسط/ و...

2. خانوادگی :‌سخت گیری بیش از اندازه /عدم حمایت و تشویق /والدین مضطرب/اختلافات خانوادگی /رقابت غیر منطقی/تهدیدهای بی مورد/توجه بیش از حد به مسایل تحصیلی فرزند/ الگوهای خشک فرزندپروری/سرزنش و تنبیه / وضعیت اقتصادی پایین / عدم تشویق / و...

3. عوامل مدرسه ای : انتظارات غیر واقعی آموزگاران /محیط نامناسب امتحان / مقررات خشک/ نوع پرسش های امتحان / ایجاد رقابت های ناسالم / عدم توجیه دانش آموزان برای امتحان /عوامل مزاحم مثل سر و صداو نور/ تهویه ی نامناسب

نشانه ها و علایم اضطراب امتحان :

· oناراحتی های گوارشی ،‌آشفتگی معده ،‌سرگیجه، بی اشتهایی، حالت تهوع

· تپش قلب ، بی خوابی، تنگی و کوتاهی نفس

· لرزش در صدا ، ضعف ، عرق کردن

· لکنت زبان ،‌خشکی دهان

· عدم تمرکز ، ضعف خود پنداره ، آشفتگی ذهن ، ارزیابی غلط از توانایی های خود، افت تحصیلی ، بیزاری از مدرسه ، خطاهای ادراکی، حواس پرتی، هیجانات افراطی، کاهش سیستم ایمنی بدن

علایم اضطراب پس از امتحان :

· بی تفاوتی ساختگی و ظاهری

· احساس گناه ( چرا بیشتر مطالعه نکردم )

· خشم ( آموزگار نمی خواست من نمره ی قبولی بیاورم )

· سرزنش ( اگر کتاب درسی آنقدر خسته کننده نبود! )

· افسردگی ( دلیلی نمی بینم که بعد از امتحان در مدرسه بمانم)

درمان های روان شناختی ،‌دارودرمانی یا هردو ؟

مطالعات نشان داده است که انواع خاص مداخله های روان شناختی نه تنها از دارو نماهای معتبرمؤثر- تر هستند بلکه بهتر از رویکردهای دارویی موجود بوده و دست کم در موقعیت قابل قبولی قرار دارند . مداخله ی روان شناختی اثر دراز مدت و حتی بیماران تا دوسال بعد نیز وضعیت بهبود خود را حفظ می - کنند ، درحالی که داروها عوارض جانبی مانند گیجی ،‌خشکی دهان را ایجاد نموده و قطع آن نیز به دلیل وابستگی جسمی و روانی فرد را دچار مشکل می نماید .

شیوه های درمانی شناختی ـ‌درمانی

1. تن آرامی

2. حساسیت زدایی منظم

3. ایمن سازی در مقابل استرس

4. آموزش مهارت های مطالعه

5. مقابله با باورهای غیر عقلانی و غیر منطقی

6. ایمن سازی در مقابل استرس

7. روش پس خوراند زیستی ( افراد به گونه ای به دستگاه های هدایت کننده متصل می شوند تا بتوانند پیوسته اطلاعات دقیقی درباره ی فعالیت های فیزیولوژیکی خود مانند ضربان قلب یا تنش عضلانی رادر اختیار داشته باشند . براساس دستور العمل های درمانگر و توجه به علامت های دستگاه هدایت کننده بیماران به تدریج می آموزند که فعالیت های ارادی و حتی فعالیت های فیزیولوژیکی غیر ارادی خود را مهار کنند . )

8. آموزش توجه (عدم توجه به محرک های نامربوط به تکلیف و توجه به محرک های مربوط به تکلیف)